Een kinderrechtenkijk op kinderarmoede
Nationaal en internationaal groeit in het beleid van armoedebestrijding de focus op ‘kinderarmoede’. Ondanks de welvaart in ons land blijft de armoede onder kinderen immers hoog:
- In Vlaanderen leven 170.000 kinderen (0-17 jaar) in een gezin met een inkomen onder de armoederisicodrempel. Het gaat om 14% van de kinderen en jongeren.
- Het aantal kinderen geboren in armoede in Vlaanderen verdubbelde sinds 2001 (6%) tot 12% in 2015.
Het Kinderrechtencommissariaat trekt in zijn benadering van armoede resoluut de kaart van mensenrechten en kinderrechten. De kinderrechtencommissaris schreef onze kinderrechtenkijk op armoede uit in zijn boek ‘Spelen in zwarte sneeuw. Fragiel manifest tegen kinderarmoede’. In dit standpunt gaan we dieper in op de hoofdlijnen van een kinderrechtenbenadering.
We vertrekken van de inbreng van kinderen en jongeren in armoede. Budgettaire beperkingen in het gezin en sociale uitsluiting zijn voor hen bepalende elementen van armoede. Daarop bouwen we verder in onze definitie van armoede, die we ontlenen aan het VN-Comité voor Economische, Sociale en Culturele Rechten. We situeren armoede in een mensenrechtenkader.
We beschrijven de specificiteit van armoede in de kindertijd, die verklaart waarom we de term ‘kinderarmoede’ gebruiken:
- Het armoederisico bij kinderen ligt hoger dan het gemiddelde bij de bevolking.
- Kinderen beleven armoede op hun eigen manier.
- Ze ervaren zelf de gevolgen van armoede, niet alleen thuis, maar ook daarbuiten: op school, in hun vrije tijd.
- Hoewel kinderen afhankelijk zijn van hun ouders, ondergaan ze armoede niet passief.
- De gevolgen van armoede in de kindertijd wegen later nog sterk door.
We benadrukken tegelijk de band van kinderen met hun gezin.
Het Kinderrechtencommissariaat pleit voor een structurele aanpak van armoede. In die aanpak vormen mensenrechten een waardevol kader. We bespreken vijf principes van een mensenrechtenbenadering van armoede:
- participatie
- accountability of verantwoording
- non-discriminatie
- empowerment
- een expliciete link met mensenrechten
We eindigen met aanbevelingen om armoede en zijn gevolgen te bestrijden in zes domeinen:
- inkomen
- wonen
- kinderopvang
- onderwijs
- vrije tijd
- gezondheid