Groeipakket op maat van elk kind

Advies

Eind mei 2016 keurde de Vlaamse Regering de conceptnota ‘voor elk kind en elk gezin een groeipakket op maat’ goed. Die gaat over de hervorming van de kinderbijslag. Ook de huidige schooltoelage voor basis- en secundair onderwijs zit in het groeipakket.

Het groeipakket stoelt op drie pijlers:

  • Een onvoorwaardelijk basis- en startbedrag
  • Selectieve en gezinsgemoduleerde toeslagen: de zorgtoeslag en de sociale toeslag
  • Participatietoeslagen: universele en selectieve toeslagen om te stimuleren dat kinderen naar de kinderopvang en naar school gaan.


Met het oog op de uitwerking van de conceptnota in regelgeving wijst het Kinderrechtencommissariaat op enkele aandachtspunten. Voor meer achtergrond verwijzen we naar ons advies over de hervorming van de kinderbijslag.

Kleuterparticipatie is in de conceptnota een belangrijk aandachtspunt. Daarover loopt een ruimer debat, met andere voorstellen dan de financiële stimulansen in het groeipakket. We formuleren ook over die andere voorstellen onze bedenkingen.

Het Kinderrechtencommissariaat waardeert het uitgangspunt van de conceptnota om kinderbijslag te zien als een recht van elk kind, onafhankelijk van de socio-professionele status van de ouders. We waarderen het opzet om van het groeipakket een coherent en transparant geheel te maken, met oog voor en compensatie van ongelijke situaties waarin kinderen opgroeien. Daarom is het logisch de schooltoelagen in te schuiven in het groeipakket.

In de conceptnota staan wel nog onduidelijkheden. 

Het Kinderrechtencommissariaat adviseert:

  • Pas de uitgangspunten van de conceptnota consequent toe voor alle onderdelen van het groeipakket en werk de huidige anomalieën weg (bijvoorbeeld door bijkomende voorwaarden af te schaffen die momenteel gelden voor de schooltoelage).
  • Maak expliciet dat voor buitenlandse kinderen met legaal verblijf geen bijkomende verblijfsvoorwaarden meer gelden.
  • Zorg voor maximale toegankelijkheid:
    • Ken alle onderdelen van het groeipakket automatisch toe.
    • Geef als dat nodig is minderjarigen zelfstandig toegang tot het groeipakket.
  • Maak van het groeipakket een sterker instrument in de strijd tegen kinderarmoede:
    • Kies voor een systeem dat voldoende maatwerk mogelijk maakt in verhouding tot de draagkracht van gezinnen.
    • Ga voor een sterkere daling van de kinderarmoede.
    • Zorg voor een grondige armoedetoets en hou rekening met de uitkomst.
    • Blijf de impact op kinderarmoede monitoren.
    • Veranker decretaal de welvaartsvastheid van de verschillende elementen in het groeipakket.
  • Verduidelijk de gevolgen van de afstemming van de attestering voor de zorgtoeslag met het inschalingssysteem in de Vlaamse sociale bescherming.
  • Blijf de biologische ouders van geplaatste kinderen ondersteunen om contact te houden met hun kinderen.
  • Maak de derde pijler eenvoudiger, efficiënter en transparanter:
    • Vervang de kinderopvangtoeslag door directe subsidies voor kinderopvang in trap 0 en 1.
    • Maak de universele participatietoeslag rechtlijniger en onvoorwaardelijk als jaarlijkse leeftijdstoeslag.
    • Zorg voor een echt geïntegreerd groeipakket door sociale toeslag en selectieve participatie­toeslag op elkaar af te stemmen, maar mét behoud van de actuele doelgroep en het fijnmazige maatwerk van de schooltoelagen.
    • Werk de voorwaardelijkheid van de selectieve participatietoeslag zo uit dat hij ouders stimuleert en beloont voor de aanwezigheid van hun kinderen op school in plaats van te straffen voor hun afwezigheid.
  • Bevorder kleuterparticipatie met flankerende maatregelen, niet door de leerplicht op 3 jaar te brengen:
    • Maak een prioriteit van tijdig aanmelden in gebieden met capaciteitsdruk.
    • Breid de zorg uit in het kleuteronderwijs en zorg voor een warme overgang van thuis of kinderopvang naar de kleuterschool.
    • Investeer in flankerende maatregelen onder lokale regie.
    • Blijf als Vlaamse overheid kleuterparticipatie monitoren en de kwaliteit van de gegevensverzameling verbeteren. 

Bezorgd

We bezorgden het advies aan de Vlaamse volksvertegenwoordigers van het Vlaams Parlement en de bevoegde ministers.

Contactpersoon

Recente adviezen

Advies
-

Garandeer gezonde schoolmaaltijden voor elk kind

Leerkrachten en schooldirecties in Vlaanderen kaarten al jaren aan dat kinderen met honger op school zitten. We vragen een Vlaams beleid dat scholen ondersteunt, van kleuter- tot secundair onderwijs, om leerlingen minstens 4 keer per week een kosteloze of betaalbare …
Lees meer Lees meer
Advies
-

Jaarverslag 'Kinderen tonen de weg'

Vorig jaar kreeg het Kinderrechtencommissariaat 1.289 meldingen en klachten. Het Kinderrechtencommissariaat is een echokamer van de problemen waar kinderen en jongeren op botsen. De signalen komen van professionals en familieleden. De meeste meldingen gaan over onder…
Lees meer Lees meer
Advies
-

Hervorming van het aansprakelijkheidsrecht

De hervorming die voorligt via het wetsvoorstel van maart 2023 over buitencontractuele aansprakelijkheid is in strijd met het Kinderrechtenverdrag. Het introduceert ingrijpende wijzigingen voor minderjarigen en hun ouders. Elke minderjarige zal vanaf de leeftijd van …
Lees meer Lees meer

Hoe komen onze adviezen tot stand?

Soms wijzen signalen over kinderrechtenschendingen op een structureel probleem. De wetgeving ontbreekt of ze is onduidelijk, inconsequent of in strijd met het kinderrechtenverdrag. Wij onderzoeken knelpunten, luisteren naar de stem van kinderen, jongeren, ouders en professionals en formuleren aanbevelingen in beleidsadviezen.